در این مقاله می‌خوانید:
در فصول سرد مراقب ابتلا به بیماری‌ها باشید
نشستن کنار آتش و خوردن چای داغ در هوای سرد فصل‌های پاییز و زمستان، از تفریحات آرامش بخشی است که حتما تجربه‌ی آن را داشته‌اید. اما حفظ سلامت جسمی در این ماه‌های زمستانی و سرد، می‌تواند یک چالش باشد. بسیاری از افراد هوای سرد را عامل بیماری‌های فصول سرد می‌دانند. در حالی که هوا مستقیما مسئول ایجاد بیماری نیست. در واقع ویروس‌های بیماری زا، در دماهای پایین به راحتی تکثیر پیدا می‌کنند. علاوه بر این، قرار گرفتن در معرض هوای سرد و خشک ممکن است بر سیستم ایمنی بدن تاثیر منفی بگذارد. با توجه به ورود به فصل پاییز، مجله‌ی سلامت بیماری‌های شایع فصول سرد و راه‌های پیشگیری از آن‌ها را در این مقاله بررسی می‌نماید.
چرا در هوای سرد شیوع برخی بیماری‌ها افزایش می‌یابد؟
نظریه‌های مختلفی وجود دارد که بیان می‌کنند چرا برخی بیماری‌های فصول سرد شیوع بیش‌تری دارند. برخی از آن‌ها عبارتند از:
تاثیر منفی هوای سرد بر سیستم ایمنی بدن
بسیاری از محققان بر این باورند که قرار گرفتن در معرض هوای سرد می‌تواند بر پاسخ ایمنی بدن تاثیر منفی بگذارد. این موضوع مقابله با عوامل بیگانه را دشوار می‌سازد.
در فصل‌های پاییز و زمستان، به دلیل کاهش قرار گرفتن در مقابل آفتاب، بدن ویتامین D کم‌تری دریافت می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که ویتامین D نقش اساسی در حفظ سیستم ایمنی بدن دارد. بنابراین ویتامین D در ماه‌های زمستان کم‌تر بر سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارد.
باریک شدن رگ‌های خونی
نفس کشیدن در هوای سرد و خشک، باعث تنگ شدن رگ‌های خونی موجود در دستگاه تنفسی فوقانی می‌شود. این کار برای حفظ گرما صورت می‌گیرد. این موضوع از رسیدن سلول‌های سفید خون به غشای مخاطی برای مبارزه با میکروب‌ها جلوگیری می‌کند. در نتیجه میکروب‌ها راحت‌تر وارد بدن می‌شوند.
گسترش ویروس‌ها
ویروس‌هایی که مسئول بیماری‌های فصول سرد هستند، در آب و هوای سرد بیش‌تر تکثیر پیدا می‌کنند و در هوای سرد زنده می‌مانند. این ویروس‌ها به گرمای هوا حساس هستند و با افزایش دما از بین می‌روند، به همین دلیل در فصول گرم کم‌تر شایع هستند.
در فصول سرد با چه بیماری‌هایی روبرو خواهیم شد؟
بیماری‌های فصول سرد که شایع‌تر هستند، عبارتند از:
سرماخوردگی
سرماخوردگی یک عفونت ویروسی است که با آبریزش بینی، گرفتگی بینی، گلودرد، سرفه یا سردرد مشخص می‌شود. همچنین ممکن است کودکان در اوایل بیماری تب نیز داشته باشند. معمولا درجه‌ی تب در کودکان پایین است. جالب است بدانید که سالانه کودکان اغلب ۱۰ بار یا بیش‌تر سرما می‌خورند!
سرماخوردگی توسط انواع مختلف ویروس‌ها ایجاد می‌شود. اگرچه سرماخوردگی بیش‌تر در ماه‌های سرد سال دیده می‌شود اما ممکن است در دیگر روزهای طول سال نیز اتفاق بیفتد. سرماخوردگی طی ۳ تا ۵ روز بهتر می‌شود و سپس طی ۷ تا ۱۰ روز بهبودی کامل حاصل می‌شود.
برونشیولیت
برونشیولیت یک عفونت تنفسی ویروسی رایج در کودکان خردسال است. RSV یکی از علل شایع برونشیولیت است، اگرچه دیگر ویروس‌ها نیز باعث برونشیولیت می‌شوند. این بیماری بیش‌تر در کودکان با سن کم‌تر از ۱۲ ماه دیده می‌شود.
علائم برونشیولیت شامل احتقان بینی، سرفه، تب درجه پایین و خس خس سینه است. این بیماری اغلب شبیه سرماخوردگی معمولی است اما می‌تواند به بیماری شدیدتری همراه با خس خس سینه، مشکل در تنفس و کمبود آب بدن تبدیل شود. علائم برونشیولیت، مشابه سرماخوردگی، طی چند روز اول شدید می‌شود و سپس به آرامی بهبود پیدا می‌کند. اکثر کودکان به درمان‌های خانگی به خوبی پاسخ می‌دهند. اما برخی کودکان به دلیل مشکلات تنفسی یا کم آبی بدن نیاز به بستری در بیمارستان دارند. بهبود سرفه ممکن است ۲ هفته یا بیش‌تر طول بکشد.
آنفلوانزا
یکی دیگر از بیماری‌های فصول سرد آنفولانزا است. آنفلوآنزا معمولا با تب شدید، سرفه، گلودرد، سردرد و دردهای عضلانی بروز می‌کند. تب اغلب تا ۵ روز ادامه دارد. برخی از داروهای ضد ویروسی به مبارزه با آنفولانزا کمک می‌کنند.
آنفولانزا بسیار مسری است، بنابراین از تماس با دوستان یا اعضای خانواده خودداری کنید. بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به آنفلوآنزا، تزریق سالیانه‌ی واکسن آنفولانزا است.
کروپ یا خروسک
خروسک اغلب به طور ناگهانی در نیمه‌ی شب خود را نشان می‌دهد. کودکان معمولا با سرفه‌ی شدید از خواب بیدار می‌شوند. سرفه در خروسک، اغلب با صدایی شبیه به پارس سگ توصیف می‌شود. همچنین ممکن است کودک در هنگام تنفس نیز صدای بلندی ایجاد کند که پزشکان آن استریدور می‌نامند. استریدور صدایی شبیه سوت است.
علائم کروپ با قرار گرفتن در معرض هوای خشک خنک (یعنی کودک لباس گرم بپوشد و در هوای آزاد بیرون نفس بکشد) یا هوای مرطوب گرم (در بخار حمام) بهبود می‌یابد. خوشبختانه کروپ به راحتی در اورژانس و با نبولایزر (دستگاهی برای رساندن داروهای استنشاقی به سیستم تنفسی) قابل درمان است.
ذات الریه
بر خلاف دیگر بیماری‌های فصول سرد، ذات الریه اغلب توسط باکتری‌ها ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند به طرق مختلف ظاهر شود. گاهی اوقات مثل یک سرماخوردگی شروع می‌شود اما به تدریج بدتر می‌شود. گاهی اوقات به نظر می‌رسد که کودک در حال بهبودی است اما ناگهان دوباره بدتر می‌شود. اگر فرزندتان چندین روز سرما خورده است و ناگهان دچار تب شدید یا سرفه شد، می‌تواند نشانه‌ی ابتلا به ذات الریه باشد.
هر زمان که احساس کردید کودک شما در تنفس مشکل دارد، باید سریعا به مراکز درمانی مراجعه کنید. در اکثر مواقع ذات الریه می‌تواند به صورت سرپایی و با آنتی بیوتیک درمان شود، اما برخی از کودکان با علائم شدیدتر، نیاز به بستری در بیمارستان دارند. توصیه می‌شود کسانی که در معرض خطر بیش‌تری برای ابتلا به ذات الریه هستند، از جمله افراد با سن بالای ۶۵ سال یا با افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، واکسن پنوموکوک را دریافت کنند. از آنجا که آنفولانزا نیز می‌تواند باعث ذات الریه شود، واکسن آنفولانزا نیز در جلوگیری از ابتلا به ذات الریه بی تاثیر نخواهد بود.
گلودرد استرپتوکوکی
گلودرد استرپتوکوکی یکی دیگر از بیماری‌های فصول سرد است که اغلب در کودکان مدرسه‌ای دیده می‌شود. گلودرد استرپتوکوکی اغلب با گلودرد، سردرد و معده درد خود را نشان می‌دهد. بعضی از کودکان، تب بالا یا استفراغ را تجربه می‌کنند. گلودرد استرپتوکوکی باعث ایجاد علائم سرماخوردگی یا سرفه نمی‌شود.
این بیماری معمولا با آنتی بیوتیک قابل درمان است و کودکان مبتلا به گلودرد استرپتوکوکی باید تحت درمان قرار بگیرند تا از عوارض بعدی این عفونت جلوگیری شود.
گلو درد
گلودرد در زمستان می‌تواند ناشی از تحریک در اثر هوای خشک و سرد باشد. اگر به دفعات زیاد و طولانی در معرض هوای سرد بیرون قرار داشته باشید، ممکن است دچار گلو درد شوید. به دلیل خشکی هوا ممکن است هر روز صبح با گلودرد بیدار شوید.
بهترین روش برای رفع گلودرد در ماه‌های سرد سال، مرطوب سازی هوای خشک است. بهتر است در اتاق خواب یک دستگاه مرطوب کننده‌ی هوا قرار دهید.
مفاصل دردناک
اگر از آرتروز رنج می‌برید، ممکن است در ماه‌های سرد، درد مفاصل شما بدتر شود. طبق مطالعات انجام شده که مبتلایان به آرتروز (OA) را مورد بررسی قرار داده است، مشخص شد که ۶۷ درصد از آن‌ها به آب و هوا حساس بوده و در هوای سرد، درد مفاصل آن‌ها بیش‌تر شده است.
متاسفانه راهی برای درمان کامل دردهای مفصلی ناشی از سرما در ماه‌های زمستان وجود ندارد. با این حال، می‌توانید با ورزش و کنترل وزن و ترک سیگار، درد مفاصل را کاهش دهید.
رینود
علامت رینود نوعی اختلال نادر است که باعث می‌شود انگشتان دست یا انگشتان پا در معرض هوای سرد تغییر رنگ بدهند و کبود شوند. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض هوای سرد می‌تواند باعث کاهش جریان خون در اندام‌ها شده و منجر به این پدیده شود. با گرم شدن انگشتان، به رنگ طبیعی خود برمی‌گردند. بیماری‌های مختلفی می‌توانند باعث علامت رینود شوند.
برای جلوگیری از این علامت ناراحت کننده، از قرار گیری طولانی مدت در سرما خودداری کنید. از جوراب‌های ضخیم، دستکش، محافظ گوش و صورت استفاده کنید. همچنین سعی کنید در زمستان‌ها از فعالیت‌های طولانی در فضای باز اجتناب کنید.
خشکی پوست و ترک‌های پوستی
از آنجا که رطوبت محیط در زمستان کم می‌شود، به احتمال زیاد خشکی و ترک پوستی را تجربه خواهید کرد. این وضعیت بیش‌تر در دست‌ها و پاها دیده می‌شود. ترک شدید پوست می‌تواند منجر به خونریزی شود که بسیار دردناک است و حتی منجر به عفونت نیز می‌شود.
در صورت ایجاد زخم باز یا قرمزی به علت خشکی پوست، به پزشک مراجعه کنید. برای جلوگیری از خشکی پوست، پوست را مرطوب نگه دارید و از دوش گرفتن زیاد یا قرار گرفتن در معرض آب گرم خودداری کنید. تا آنجا که ممکن است در هوای سرد، پوست خود را بپوشانید.
آسم
آسم نوعی بیماری است که مجاری تنفسی را مسدود کرده و نفس کشیدن را دشوار می‌سازد. زمستان می‌تواند علائم آسم را بدتر کند زیرا هوای سرد و خشک مسیرهای هوایی را تحریک می‌کند و باعث اسپاسم عضلات می‌شود.
برای جلوگیری از علائم آسم، فعالیت‌های شدید در فضای باز را محدود کنید.
عفونت سینوس‌ها
اگر بیماری زمینه‌ای دارید، یا به آلرژی فصلی و سینوزیت مبتلا هستید، اگر سیگار می‌کشید یا سیستم ایمنی ضعیفی دارید، مستعد ابتلا به عفونت‌های سینوسی هستید. علائم عفونت سینوسی شامل آبریزش بینی، گرفتگی بینی، سردرد، احساس درد یا فشار در صورت، گلودرد یا سرفه است.
در صورت ادامه‌ی علائم بیش از ۱۰ روز، شدید شدن علائم یا تب بیش از ۳ روز، به پزشک مراجعه کنید. با قرار دادن کمپرس گرم روی صورت، استفاده از ضد احتقان‌ها یا تنفس بخار زیر دوش آب گرم، می‌توانید درد سینوس‌ها را تسکین دهید.
مسمومیت با مونوکسید کربن (Co)
مونوکسید کربن یک گاز بی بو و بی رنگ است که اگر مدت زیادی در یک محیط بدون تهویه آن را نفس بکشید، می‌تواند باعث مرگ شود. در زمستان باید مراقبت مسمومیت با مونوکسید کربن باشید زیرا این گاز از سیستم‌های گرمایشی و وسایل گازسوز مثل بخاری‌های گازی آزاد می‌شود.
برای پیشگیری از مسمومیت با مونوکسید کربن، سنسورهای حساس به مونوکسید کربن را در خانه و در نزدیکی وسایلی که گازسوز هستند نصب کنید. اطمینان حاصل کنید که وسایل گازسوز در مناطق دارای تهویه‌ی مناسب نصب شده‌اند. قبل از روشن کردن بخاری‌ها از سالم بودن مسیر دودکش اطمینان حاصل کنید.
عفونت گوش
عفونت گوش معمولا خود به خود ایجاد نمی‌شود و بعد از سرماخوردگی، آنفولانزا یا دیگر بیماری‌ها، ظاهر می‌شود. عفونت گوش باعث تجمع مایعات در گوش شده و علائم آن شامل درد گوش، ترشح مایعات از گوش یا اختلالات شنوایی است.
اگر علائم بیش از یک روز طول بکشد یا از گوش درد شدید رنج می‌برید، باید به پزشک مراجعه کنید. بهترین راه پیشگیری از عفونت گوش در فصل‌های سرد، جلوگیری از ابتلا به سرماخوردگی یا دیگر بیماری‌ها است. علاوه بر این می‌توانید با خوردن غذای سالم، ورزش، تمیز نگه داشتن دست‌ها و سطوح تماسی و همچنین محدود کردن تماس با افراد بیمار، از عفونت گوش پیشگیری کنید.
آلرژی فصلی
اگر در زمان‌های نزدیک به فصل بهار یا زمستان به گرد و غبار و مواد آلرژی‌زا واکنش نشان می‌دهید، یعنی حساسیت دارید. آلرژی می‌تواند با آبریزش بینی، گرفتگی بینی، سرفه، قرمزی چشم، خارش و آبریزش چشم بروز کند.
بهترین راه مبارزه با آلرژی، دوری از موادی است که با آن حساسیت دارید.
میگرن
تغییر دما و تغییرات فصلی می‌تواند میگرن را تشدید کند. اگر قبلا به سردردهای شدید و طولانی مدت مبتلا بوده‌اید، احتمالا شروع زمستان می‌تواند علائم شما را بدتر کند. هوای سرد و خشک منجر به کم آبی در بسیاری از افراد می‌شود، که می‌تواند دلیل مهمی برای سردردهای میگرنی باشد.
برای جبران کمبود آب بدن به ویژه در ماه‌های سرد سال، مقدار زیادی آب بنوشید. خواب کافی، ورزش منظم و تغذیه‌ی سالم نیز ممکن است به شما کمک کند میگرن را در زمستان کنترل کنید.
قرمزی و عفونت چشم‌ها
قرمزی ملتحمه‌ی چشم‌ها، هنگامی اتفاق می‌افتد که ملتحمه چشم در اثر عفونت یا آلرژی تحریک شود. همراه با قرمزی چشم‌ها ممکن است ترشحات سفید چسبناک، تورم یا ملتهب شدن چشم‌ها را نیز تجربه کنید.
عفونت چشم بسیار مسری است و می‌تواند از طریق تماس با دیگران گسترش یابد. بنابراین مهم است که در مکان‌های عمومی سطوح تماسی را لمس نکنید. شستشوی مکرر دست‌ها برای جلوگیری از عفونت چشم ضروری است. اگر به التهاب ملتحمه مبتلا شدید، سریعا به چشم پزشک مراجعه کنید تا درمان آنتی بیوتیکی را شروع کند.
سیاه سرفه
سیاه سرفه یک عفونت جدی باکتریایی است که معمولا فقط نوزادان و کودکان را درگیر می‌کند. در ابتدا این بیماری به سرماخوردگی معمولی شبیه است، اما در نهایت می‌تواند به سرفه‌هایی منتهی شود که به تنگی نفس می‌انجامد. سرفه می‌تواند با تب، آبریزش بینی، آبریزش چشم یا عطسه همراه باشد.
سیاه سرفه می‌تواند تا ۱۰ هفته ادامه داشته باشد. در صورت عدم درمان، می‌تواند به ذات الریه و سایر بیماری‌های جدی منجر شود. برای درمان سیاه سرفه، باید آنتی بیوتیکی مصرف کنید. همچنین باید مایعات زیادی بنوشید، استراحت کنید، سعی کنید گرم بمانید و از آلاینده‌های هوا مانند گرد و غبار یا دود دوری کنید.
افسردگی فصلی (SAD)
افسردگی فصلی (SAD) معمولا در زمستان ایجاد می‌شود که هوا سرد شده و کمی بی حال می‌شوید و دیگر مانند فصول گرم سال فعال نیستید. اگر ناگهان در کارهای معمول با مشکل روبرو شدید، نمی‌خواهید در اجتماع باشید یا نمی‌توانید بخوابید، ممکن است دچار افسردگی فصلی شده باشید. از دیگر علائم افسردگی فصلی، نداشتن تمرکز روی کارهای کوچک، داشتن افکار خودکشی یا ناامیدی نسبت به آینده است.
ورزش منظم، رژیم غذایی سالم و تعامل اجتماعی منظم، می‌تواند در ماه‌های سرد زمستان شما را از افسردگی فصلی دور نگه دارد. اگر علائم افسردگی فصلی را تجربه کردید، بلافاصله به پزشک یا روانشناس مراجعه کنید. ممکن است لازم باشد نور خورشید بیش‌تری دریافت کنید یا از نور درمانی استفاده کنید. در موارد شدید افسردگی فصلی، دارو درمانی نیز لازم است.
چگونه می‌توان از بیمار شدن در فصل پاییز و زمستان جلوگیری کرد؟
برخی از راه های جلوگیری از بیماری‌های فصول سرد شامل موارد زیر است:
مصرف مکمل‌های ویتامین D یا خوردن غذاهایی که سرشار از ویتامین D هستند مانند ماهی‌های چرب، قارچ و تخم مرغ
داشتن خواب کافی
ورزش کردن
حفظ آب بدن و هیدراته ماندن
شستن منظم دست‌ها
پوشاندن دهان و بینی در هنگام عطسه و سرفه
جلوگیری از به اشتراک گذاشتن غذاها، نوشیدنی‌ها و ظروف افراد مبتلا به سرماخوردگی یا آنفولانزا با دیگران
